اختلال گفتار و زبان

اختلال گفتار و زبان نوعی عارضه شایع است با بروز مشکل در برقراری ارتباط کلامی موثر با اطرافیان همراه بوده و بر نحوه صحبت کردن و درک کلامی تاثیر منفی می گذارد. اختلالات گفتار و زبان میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد و بر نحوه ارتباط، درک و تعامل افراد تأثیر می گذارد. لکنت یکی از شایع ترین این اختلالات است. این اختلالات به طور قابل توجهی متفاوت است، از چالش های خفیف در تلفظ تا مسائل پیچیده پردازش زبان. برای کسانی که این مشکلات را تجربه می کنند، تعاملات روزانه می تواند ناامید کننده باشد و اغلب بر ارتباطات اجتماعی، پیشرفت تحصیلی و عزت نفس تأثیر می گذارد. به دلیل این تأثیرات گسترده، شناسایی و درمان زود هنگام اختلال گفتار و زبان بسیار مهم است. مداخله می‌تواند از مهارت‌های ارتباطی بهتر پشتیبانی کند، که کیفیت زندگی را در تمام سنین افزایش می‌دهد.

اصطلاحات “اختلال گفتار” و “اختلال زبان” اغلب به جای یکدیگر استفاده می شوند، اما به جنبه های مختلف ارتباط اشاره می کنند:

اختلالات گفتاری: اینها مسائلی هستند که به طور خاص با تولید صداها مرتبط هستند، مانند مشکلات بیان یا مشکلات صدا. فردی که دارای اختلال گفتاری است ممکن است برای تولید کلمات از نظر فیزیکی مشکل داشته باشد، حتی اگر آنها را کاملاً درک کند.

اختلالات زبانی: این دسته مشکلات درک یا ایجاد ارتباط معنادار را پوشش می دهد. افراد مبتلا به اختلالات زبانی ممکن است در استفاده از کلمات یا ساختن جملات مشکل داشته باشند که بر اشکال کلامی و غیرکلامی ارتباط تاثیر می گذارد.

تشخیص تمایز بین اختلالات گفتار و زبان برای تشخیص و درمان مناسب ضروری است، زیرا هر کدام دارای ویژگی ها و استراتژی های مداخله ای منحصر به فرد هستند.

علل انواع اختلال گفتار و زبان

اختلالات گفتار و زبان می تواند از ترکیب پیچیده ای از عوامل ناشی شود که اغلب در هر مورد به طور منحصر به فرد با هم تعامل دارند:

عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی اختلالات گفتاری یا زبانی ممکن است احتمال این شرایط را افزایش دهد. تحقیقات نشان می دهد که ژن های خاصی در رشد زبان نقش دارند و بر روانی گفتار و درک مطلب تأثیر می گذارند.

علل عصبی: اختلالاتی مانند اوتیسم، فلج مغزی و انواع خاصی از آسیب های مغزی می توانند مراکز زبان یا کنترل حرکتی را مختل کنند و منجر به مشکلات گفتاری و زبانی شوند. ساختار مغز و اتصالات عصبی در تولید گفتار و پردازش زبان بسیار مهم هستند و آسیب در این مناطق می تواند چالش های مهمی ایجاد کند.

تأثیرات محیطی و رشدی: قرار گرفتن زودهنگام در محیط های غنی از زبان برای رشد زبان بسیار مهم است. به‌علاوه، کودکانی که دچار اختلالات شنوایی یا عفونت‌های مکرر گوش هستند، ممکن است به دلیل کاهش قرار گرفتن در معرض صداها، در یادگیری زبان دچار تأخیر شوند.

درک این دلایل می تواند به متخصصان مراقبت های بهداشتی کمک کند تا درمان ها را بر اساس نیازهای فردی تنظیم کنند، و همچنین والدین و مراقبان را در حمایت از توسعه ارتباطات بهینه راهنمایی کنند.

انواع اختلالات گفتار و زبان و علائم آن ها

انواع اختلالات گفتار

اختلالات گفتار شامل چندین زیرگروه است که هر کدام علائم و گزینه های درمانی خاصی دارند. برخی از رایج ترین انواع عبارتند از:

اختلالات مفصلی: این اختلالات شامل مشکلاتی در تولید صحیح صداها می شود. فرد مبتلا به اختلال مفصلی ممکن است صدایی را جایگزین صدای دیگری کند یا اصوات را تحریف کند که بر درک آن تأثیر بگذارد.

اختلالات روانی (مثلاً لکنت): اختلالات روانی جریان طبیعی گفتار را مختل می کند که منجر به مکث های مکرر، تکرار صداها یا طولانی شدن هجاها می شود. لکنت یکی از شایع ترین اختلالات روانی است که اغلب باعث ناامیدی و اضطراب اجتماعی برای افراد مبتلا می شود.

اختلالات صدا: اختلالات صدا بر زیر و بم، حجم یا کیفیت صدا تأثیر می گذارد. اینها می تواند ناشی از آسیب تارهای صوتی، استفاده بیش از حد از صدا، یا شرایطی مانند التهاب حنجره باشد که بر نحوه صدای فرد تأثیر بگذارد و گفتار را ناراحت کننده یا تحت فشار قرار دهد.

انواع اختلالات زبان

تفاوت اختلالات زبانی با اختلالات گفتاری عمدتاً بر نحوه درک و استفاده افراد از زبان است. انواع اصلی عبارتند از:

اختلال زبان بیانی: افراد مبتلا به این اختلال برای بیان واضح یا مناسب افکار خود تلاش می کنند، حتی اگر زبان را به خوبی درک کنند. آنها ممکن است دایره لغات محدودی داشته باشند یا در ساختن جملات مشکل داشته باشند که ارتباط را به چالش می کشد.

اختلال زبان دریافتی: این اختلال توانایی درک زبان را مختل می کند. افراد مبتلا ممکن است زبان گفتاری یا نوشتاری را به طور کامل درک نکنند، که منجر به سردرگمی یا سوء تفاهم در مکالمات می شود.

اختلال زبانی ترکیبی دریافتی-بیانی: افراد مبتلا به این بیماری هم در درک و هم در بیان زبان با چالش هایی روبرو هستند که اغلب منجر به مشکلاتی در تعاملات اجتماعی و محیط های تحصیلی می شود.

اختلالات زبانی ممکن است به استراتژی‌های مداخله زبانی فشرده نیاز داشته باشد، از جمله فعالیت‌های متمرکز بر ساخت واژگان، ساختار جمله و مهارت‌های درک مطلب، که اغلب توسط آسیب‌شناس گفتار-زبان هدایت می‌شود.

علائم و نشانه های اختلالات گفتاری

شناخت علائم اختلالات گفتاری می تواند به مداخله زودهنگام کمک کند، به خصوص که این مسائل اغلب در دوران کودکی بروز می کنند. علائم شایع اختلالات گفتاری عبارتند از:

مشکل در تولید صداها: افراد مبتلا به اختلالات گفتاری اغلب برای تولید صداها یا گروه‌هایی از صداها تلاش می‌کنند. تلفظ نادرست، مانند لیز زدن یا جایگزینی یک صدا با صدای دیگر، در اختلالات مفصلی رایج است. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است به جای «این»، «تصویر» یا به جای «قرمز» «توس» بگوید.

مشکلات کیفیت صدا: اختلالات صدا اغلب از طریق زیر و بم، صدا یا کیفیت صدا غیرعادی ظاهر می شود. گرفتگی صدا، تنفس، و کیفیت صدای ضعیف می تواند نشان دهنده مشکلات تارهای صوتی یا سیستم تنفسی باشد. تغییرات مداوم در کیفیت صدا باید ارزیابی شوند، زیرا ممکن است به شرایطی اشاره کنند که نیاز به درمان یا درمان پزشکی دارند.

مبارزه با روانی یا لکنت زبان: لکنت ریتم عادی گفتار را با مکث های غیرارادی، تکرارها یا طولانی شدن صداها مختل می کند. بسیاری از افرادی که لکنت دارند گزارش می دهند که در شروع کلمات یا احساس تنش در اطراف صداهای خاص مشکل دارند، که می تواند منجر به اضطراب در تعاملات اجتماعی شود.

تشخیص زودهنگام این علائم برای کمک گرفتن حیاتی است. بسیاری از اختلالات گفتاری به خوبی به درمان پاسخ می دهند، به ویژه زمانی که مداخله در دوران کودکی آغاز می شود.

علائم و نشانه های اختلالات زبانی

تشخیص اختلالات زبان ممکن است ظریف تر از اختلالات گفتاری باشد، اما به همان اندازه تأثیرگذار هستند. علائم رایج عبارتند از:

مشکل در درک کلمات یا جملات: کودکان یا بزرگسالان مبتلا به اختلالات زبان دریافتی ممکن است برای پیروی از دستورالعمل های گفتاری یا درک زبان در طول مکالمه مشکل داشته باشند. این دشواری می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در زمینه های آموزشی و اجتماعی شود که درک زبان گفتاری ضروری است.

مشکل در استفاده صحیح از کلمات و جملات: اختلالات زبان بیانی اغلب منجر به محدودیت واژگان یا مشکل در تشکیل جملات کامل می شود. افراد ممکن است در یافتن کلمات مناسب برای بیان افکار خود مشکل داشته باشند و گفتارشان درهم یا ناقص به نظر برسد.

تأثیر بر مهارت های اجتماعی و عملکرد تحصیلی: اختلالات زبانی می تواند منجر به ناامیدی، کناره گیری یا چالش های اجتماعی شود. کودکان ممکن است از نظر تحصیلی با مشکل مواجه شوند و برای انجام تکالیف یا درک دروس مشکل پیدا کنند، به ویژه در موضوعات زبانی سنگین مانند خواندن یا نوشتن.

گزینه های درمانی برای اختلال گفتار و زبان

تکنیک‌های گفتاردرمانی: جلسات درمانی ممکن است بر تمرین بیان، آموزش تولید صحیح صدا از طریق تمرینات و تکرار متمرکز باشد. به عنوان مثال، یک درمانگر ممکن است از نشانه های بصری برای راهنمایی کودک در قرار دادن صحیح زبان خود برای صداهای خاص استفاده کند.

تمرینات صوتی و تمرینات روانی: صدا درمانی اغلب برای درمان اختلالات صدا استفاده می شود و به افراد آموزش می دهد که چگونه از صدای خود بدون فشار آوردن استفاده کنند. برای اختلالات روانی، مانند لکنت، از تکنیک هایی مانند تمرین گفتار آهسته، تمرینات تنفسی و روش های حساسیت زدایی برای بهبود روانی استفاده می شود.

دستگاه های کمکی برای موارد شدید: در مواردی که اختلالات گفتاری شدید وجود دارد، ممکن است وسایل کمکی مانند دستگاه های تولید کننده گفتار یا سیستم های ارتباطی تقویتی و جایگزین (AAC) توصیه شود. این دستگاه‌ها به افراد کمک می‌کنند تا ارتباط مؤثرتری داشته باشند، حتی اگر گفتارشان محدود باشد.

راهبردهای مداخله زبانی: زبان درمانگران اغلب از روش‌های مبتنی بر بازی برای کودکان استفاده می‌کنند، جایی که مهارت‌های زبانی را از طریق داستان‌گویی، کارت‌های تصویری و بازی‌های تعاملی معرفی می‌کنند. برای کودکان بزرگتر یا بزرگسالان، تمرین ها ممکن است بر روی جمله سازی، ساخت واژگان و تمرین درک مطلب تمرکز کنند.

ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC): سیستم‌های AAC، مانند تابلوهای نماد، برنامه‌ها یا دستگاه‌های تولیدکننده گفتار، به افراد مبتلا به اختلالات زبانی شدید کمک می‌کنند تا ارتباط مؤثرتری برقرار کنند. AAC به ویژه برای کسانی که با زبان دریافتی و بیانی دست و پنجه نرم می کنند مفید است.

فعالیت‌های درون خانه برای پشتیبانی از مهارت‌های زبانی: فعالیت‌های ساده مانند خواندن با هم، پرسیدن سؤالات باز، یا توصیف اشیاء روزمره می‌توانند از توسعه زبان پشتیبانی کنند. مشارکت دادن اعضای خانواده در این فعالیت‌ها می‌تواند مهارت‌های آموخته‌شده در درمان را تقویت کند و تمرین بیشتری را فراهم کند.

 

 

کلمات مرتبط :

گفتاردرمانی در پیروزی – گفتاردرمانی کودکان – گفتاردرمانی در شرف تهران – درمان اختلال گفتار