اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یک بیماری روانی و روانپزشکی جدی است که بر نحوه تفکر، احساس و رفتار فرد تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است به نظر برسد که ارتباط خود را با واقعیت از دست داده اند، که می تواند برای آنها و خانواده و دوستانشان ناراحت کننده باشد. علائم اسکیزوفرنی می‌تواند شرکت در فعالیت‌های معمول و روزمره را دشوار کند، اما درمان‌های موثری در دسترس هستند. بسیاری از افرادی که تحت درمان قرار می گیرند می توانند در مدرسه یا فعالیت ها شرکت کنند، به استقلال برسند و از روابط شخصی لذت ببرند.
علائم اسکیزوفرنی
مهم است که علائم این اختلال روانپزشکی را بشناسید و در اسرع وقت به دنبال کمک باشید. افراد مبتلا به معمولاً در سنین ۱۶ تا ۳۰ سالگی، پس از اولین دوره روان پریشی تشخیص داده می شوند. شروع درمان در اسرع وقت پس از اولین دوره روان پریشی گام مهمی در جهت بهبودی است. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که تغییرات تدریجی در تفکر، خلق و خو و عملکرد اجتماعی اغلب قبل از اولین دوره روان پریشی ظاهر می شود. این اختلال در کودکان کوچکتر نادر است.
علائم شیزوفرنی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می شوند: روان پریشی، علائم روحی منفی و شناختی.
علائم روان پریشی شامل تغییراتی در نحوه تفکر، عمل و تجربه شخص از جهان است. افراد مبتلا به علائم روان پریشی ممکن است حس مشترک واقعیت را با دیگران از دست بدهند و دنیا را به شکلی تحریف شده تجربه کنند. برای برخی افراد، این علائم می آیند و می روند. برای برخی دیگر، علائم با گذشت زمان پایدار می شوند. علائم روان پریشی عبارتند از:
توهمات: وقتی شخصی چیزهایی را می بیند، می شنود، بو می کند، مزه می کند یا احساس می کند که در واقع وجود ندارند. شنیدن صدا برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی رایج است. افرادی که صداها را می شنوند ممکن است برای مدت طولانی قبل از اینکه خانواده یا دوستان متوجه مشکلی شوند آنها را بشنوند.
هذیان: زمانی که فردی باورهای قوی دارد که درست نیست و ممکن است برای دیگران غیرمنطقی به نظر برسد. به عنوان مثال، افرادی که دچار توهم هستند ممکن است بر این باور باشند که افراد در رادیو و تلویزیون پیام‌های خاصی ارسال می‌کنند که نیاز به پاسخ خاصی دارد، یا ممکن است فکر کنند که در خطر هستند یا دیگران سعی دارند به آنها صدمه بزنند.
اختلال فکری: زمانی که فرد روش های فکری غیرعادی یا غیرمنطقی دارد. افراد مبتلا به اختلال فکر ممکن است در سازماندهی افکار و گفتار خود دچار مشکل شوند. گاهی اوقات یک فرد در میانه یک فکر صحبت نمی کند، از موضوعی به موضوع دیگر می پرد یا کلماتی را می سازد که معنایی ندارند.
اختلال حرکتی: زمانی که فرد حرکات بدنی غیرطبیعی از خود نشان می دهد. افراد مبتلا به اختلال حرکتی ممکن است حرکات خاصی را بارها و بارها تکرار کنند.
علائم روحی شامل از دست دادن انگیزه، از دست دادن علاقه یا لذت بردن از فعالیت های روزانه، کناره گیری از زندگی اجتماعی، مشکل در نشان دادن احساسات و مشکل در عملکرد طبیعی است. علائم روحی منفی عبارتند از:
- داشتن مشکل در برنامه ریزی و انجام فعالیت هایی مانند خرید مواد غذایی
- داشتن مشکل در پیش بینی و احساس لذت در زندگی روزمره
- صحبت کردن با صدای کسل کننده و نشان دادن حالت چهره محدود
- اجتناب از تعامل اجتماعی یا تعامل به روش‌های ناهنجار اجتماعی
- داشتن انرژی بسیار کم و صرف زمان زیادی در فعالیت های غیرفعال.
گاهی اوقات این علائم با علائم افسردگی یا سایر بیماری های روانی اشتباه گرفته می شود.
علائم شناختی شامل مشکلات در توجه، تمرکز و حافظه است. این علائم می تواند پیگیری مکالمه، یادگیری چیزهای جدید یا به خاطر سپردن قرار ملاقات ها را دشوار کند. سطح عملکرد شناختی یک فرد یکی از بهترین پیش بینی کننده ها برای عملکرد روزانه آنهاست. عملکرد شناختی با استفاده از آزمون های خاص ارزیابی می شود. علائم شناختی عبارتند از:
- داشتن مشکل در پردازش اطلاعات برای تصمیم گیری
- در استفاده از اطلاعات بلافاصله پس از یادگیری آن مشکل دارید
- در تمرکز یا توجه مشکل دارید
خطر خشونت
اکثر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی خشن نیستند. به طور کلی، افراد مبتلا به شیزوفرنی بیشتر از کسانی که این بیماری را ندارند، توسط دیگران آسیب می بینند. برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، خطر آسیب رساندن به خود و خشونت به دیگران زمانی که بیماری درمان نشده باشد، بیشتر است. کمک به افرادی که علائم را نشان می دهند برای دریافت درمان در اسرع وقت بسیار مهم است.
عوامل خطر
عوامل متعددی ممکن است در خطر ابتلای فرد به اسکیزوفرنی نقش داشته باشند، از جمله:
ژنتیک: صرف اینکه یکی از اعضای خانواده مبتلا به اسکیزوفرنی است، به این معنا نیست که سایر اعضای خانواده نیز به آن مبتلا خواهند شد. مطالعات نشان می دهد که بسیاری از ژن های مختلف ممکن است شانس ابتلای فرد به اسکیزوفرنی را افزایش دهند، اما هیچ ژن به تنهایی باعث ایجاد این اختلال نمی شود.
محیط: تحقیقات نشان می دهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و جنبه های محیطی و تجربیات زندگی فرد ممکن است در ایجاد اسکیزوفرنی نقش داشته باشد. این عوامل محیطی که ممکن است شامل زندگی در فقر، محیط های پر استرس یا خطرناک و قرار گرفتن در معرض ویروس ها یا مشکلات تغذیه ای قبل از تولد باشد.
ساختار و عملکرد مغز: تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به این اختلال روانپزشکی ممکن است در اندازه نواحی خاص مغز و ارتباط بین نواحی مغز تفاوت داشته باشند. برخی از این تفاوت های مغزی ممکن است قبل از تولد ایجاد شود. محققان در حال کار برای درک بهتر چگونگی ارتباط ساختار و عملکرد مغز با اسکیزوفرنی هستند.
کلمات مرتبط :
اسکیزوفرنی – درمان شیزوفرنی – کلینیک روانپزشکی در شرق تهران – درمان اختلالات روانی در پیروزی – کلینیک روانشناسی در پیروزی
