اضطراب در کودکان تا حدی طبیعی است ولی اضطراب بیش از حد می تواند آثار مخربی برای کودک داشته باشد از افت عملکرد تحصیلی تا انزوا و گوشه گیری و مشکلات شدید تر.

اضطراب شدید و مکرر اختلال اضطرابی شناخته می شود ، یک اختلال اضطرابی با ترس‌های طبیعی و مناسب از نظر رشد متفاوت است، زیرا شدیدتر است یا فراتر از حد انتظار باقی می‌ماند. اختلالات اضطرابی در عملکرد به طور منظم اختلال ایجاد می کند و منجر به اختلال در خانه، مدرسه یا دوستان می شود. کودکان ممکن است هر کاری که می توانند انجام دهند تا از موقعیت هایی که آنها را مضطرب می کند دوری کنند. آنها ممکن است علائم فیزیکی (مانند سردرد، درد معده) را تجربه کنند، به دنبال اطمینان بیش از حد باشند، در رفتارها یا تشریفات ایمنی شرکت کنند، یا کج خلقی مکرر یا فوران انفجاری داشته باشند.

رایج ترین اضطراب در کودکان

  • ۲ تا ۴ سال – اضطراب در مورد رفتن روی گلدان، آب (حمام/استخر)، صداهای تاریک و بلند، افراد “بد”، غریبه ها، شخصیت های لباس پوشیده، جدا شدن از والدین، گم شدن
  • ۵-۷ سالگی – ترس از تاریکی، هیولاها/ارواح، افراد «بد»، عدم بازگشت والدین، گم شدن، حشرات/حیوانات، پزشکان/دندانپزشکان، رعد و برق
  • ۸ تا ۱۱ سال – افراد “بد” / ارواح / ماوراء طبیعی، در حال مرگ / بیماری (خودشان / عزیزان / حیوانات خانگی)، موقعیت های اجتماعی (همسالان آنها را دوست دارند)، تست زدن
  • ۱۲ و فراتر از آن – موقعیت‌های اجتماعی/آنچه دیگران درباره‌شان فکر می‌کنند، ظاهر، مدرسه/عملکرد ورزشی، چیزهایی که در جهان می‌گذرد (فاجعه‌های طبیعی/جنگ/تروریسم/جنایت)

اضطراب در کودکان چگونه مشخص می شود؟

اضطراب در کودکان می تواند اشکال مختلفی داشته باشد.

  • ترس ها یا فوبیاهای خاص – تاریکی، تنها ماندن، حیوانات، هیولاها و غیره … اینها بسیار رایج هستند و در واقع ساده ترین علائم برای درمان از طریق قرار گرفتن در معرض و سایر تکنیک های CBT هستند.
  • بی خوابی – اجتناب از آماده شدن برای رختخواب، مشکل در به خواب رفتن، مشکل در خواب ماندن، زود بیدار شدن. کودکانی که مشکلات خواب دارند اغلب سعی می کنند والدین خود را بیدار کنند و در تخت خود بخوابند. رفع سریع محرومیت از خواب بسیار مهم است زیرا می تواند احتمال سایر اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اعتیاد به الکل را در آینده افزایش دهد.
  • اضطراب جدایی – دشواری در جدایی از مراقبین، ترس یا نگرانی از اینکه اتفاق بدی برای مراقبین بیفتد، کابوس در مورد صدمه دیدن مراقبین، مشکل تنها ماندن. در کودکان خردسال و پس از یک ضربه شایع تر است.
  • اضطراب عمومی – نگرانی غیر قابل کنترل، کمال گرایی، شکایات جسمانی، استفراغ، بی قراری، پرسیدن بیش از حد سوالات، نیاز دائمی به اطمینان خاطر، نگرانی در مورد عملکرد. این علائم بیشتر منتشر می شوند که می تواند درمان را دشوارتر کند.
  • اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) – از یک رویداد آسیب زا مانند سوء استفاده یا مرگ ناشی می شود. علائم عبارتند از: گسستگی، کابوس، فلاش بک، هوشیاری بیش از حد، و اجتناب از چیزهایی که شبیه تروما هستند.
  • اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) – وسواس (افکار مزاحم) و اجبار (رفتارهای تشریفاتی) که به طور موقت اضطراب در مورد برخی از انواع ترس را کاهش می دهد. به عنوان مثال می توان به جمع آوری اشیا، شستن دست ها، لمس کردن اشیا و بررسی رفتار اشاره کرد. موثرترین درمان، پیشگیری از پاسخ و قرار گرفتن در معرض است.
  • لالی انتخابی (SM) – کودکان بیش از ۱ ماه از صحبت با افراد خاص در موقعیت های خاص خودداری می کنند. معمولاً این پس از نوعی رویداد ناراحت کننده شروع می شود. برنامه های رفتاری مدرسه و خانه با پاداش بسیار خوب عمل می کنند. SM می تواند اضافه کاری را در صورت عدم درمان بدتر کند.
  • امتناع از مدرسه – کودکان به دلیل ترس از اتفاق بد از رفتن به مدرسه اجتناب می کنند یا از رفتن به مدرسه امتناع می ورزند. بسیار مهم است که کودکان فوراً به مدرسه بازگردند وگرنه اجتناب بدتر خواهد شد.
  • اضطراب اجتماعی – ترس از شرمسار شدن در موقعیت های اجتماعی با گفتن یا انجام کاری اشتباه. در نوجوانان، به ویژه آنهایی که دارای اضطراب زمینه ای هستند، بسیار شایع است.
  • اضطراب امتحان – در نوجوانان مسن تر شایع تر است. علائم شامل تعریق، ضربان قلب تند، افکار غیرمنطقی، شکایات جسمانی، استفراغ، وحشت، یخ زدگی و “مه مغزی” است.

اضطراب شایع ترین دلیلی است که والدین به دنبال درمان برای فرزندان خود هستند. بدون درمان، اضطراب اغلب ادامه می یابد و با گذشت زمان بدتر می شود.

اضطراب زمانی تبدیل به یک اختلال می شود که:

  • فراتر از آنچه که از نظر رشد مناسب است ادامه می یابد
  • با توانایی کودک برای عملکرد تداخل می کند یا
  • ادامه دارد یا بیش از حد است

درمان اضطراب در کودکان

 درمان رفتاری شناختی (CBT) بر روابط بین افکار، احساسات و احساسات منفی یا خودکار تمرکز دارد. رفتارها و می تواند به کودکان و جوانان کمک کند تا با استفاده از روش های جدید تفکر با اضطراب مقابله کنند

نشان داده شده است که CBT به طور قابل توجهی موثرتر از عدم درمان در کاهش علائم اضطراب است. موسسه ملی سلامت روان دریافته است که CBT، با یا بدون دارو، می تواند به طور موثر اختلالات اضطرابی در کودکان را درمان کند. ۱،۹ اختلالات اضطرابی تقصیر هیچ کس نیست. با این حال، آنها می توانند زندگی خانوادگی شما را پیچیده و استرس اضافه کنند. ایجاد یک شبکه پشتیبانی از دوستان و اقوام کمک می کند

آموزش روانی: آموزش روانی شامل یادگیری در مورد علل اضطراب، چگونگی تداوم اضطراب از طریق تقویت مثبت و منفی و مؤلفه های مختلف درمان مؤثر برای اضطراب است. وقتی مشتری کودک است، این کار هم با والدین و هم با فرزندان انجام می شود تا هر فرد درک بهتری از نقش خود در این اختلال و درمان آن پیدا کند.
تمرین تمدد اعصاب: تمرین تمدد اعصاب شامل بحث در مورد چگونگی واکنش بدن به اضطراب و سپس یادگیری مهارت های مختلف برای آرام کردن بدن و فعال کردن پاسخ آرام سازی برای کاهش اضطراب است.

چارچوب‌بندی مجدد شناختی: در چارچوب‌بندی مجدد شناختی، درمانگر و درمانجو درباره «افکار نگران‌کننده‌ای» که مددجو دارد بحث می‌کنند و سپس برای به چالش کشیدن آن افکار و ارائه افکار جدید و منطقی‌تر به جای آن تلاش می‌کنند.

پیشگیری از مواجهه و واکنش (ERP): پیشگیری از مواجهه و واکنش، عمل مواجهه با ترس و فرار نکردن از آن است. سلسله مراتبی از موقعیت‌های ترسناک همراه با درمانگر ایجاد می‌شود و با استفاده از مهارت‌های شناختی و رفتاری متفاوتی که قبلاً آموخته‌اند، مراجع شروع به قرار دادن هدفمند خود در موقعیت‌های ترسناک می‌کنند، و سپس در یک موقعیت ترسناک باقی می‌مانند، بدون اینکه درگیر رفتارهایی شوند، که پاسخ‌ها نیز نامیده می‌شود. از بین بردن اضطراب هدف فوری این است که در آن موقعیت بمانید تا زمانی که سطح اضطراب کاهش یابد و هدف بلندمدت این است که دیگر اضطراب مرتبط با موقعیت ترسناک را احساس نکنید. برای موثر بودن، قرار گرفتن در معرض ابتدا در مطب با درمانگر انجام می شود و سپس در خانه در طول هفته انجام می شود.

تقویت مثبت برای قرار گرفتن در معرض: انجام عمدی کاری که فرد می‌داند او را به شدت مضطرب می‌کند می‌تواند بسیار دشوار باشد و به خصوص در مورد کودکان، برای افزایش انگیزه برای مشارکت در مواجهه‌ها به پاداش نیاز است. اغلب، یک نمودار پاداش ایجاد می شود که به موجب آن کودک برای هر مواجهه ای که در آن شرکت می کند، امتیاز یا پاداش مستقیم دریافت می کند.

برای دریافت خدمات روانپزشکی و روانشناسی در شرق تهران می توانید به کلینیک توانبخشی برنا مراجعه بفرمایید.

 

کلمات مرتبط :

درمان اضطراب در کودکان – انواع اضطراب – درمان شناختی ـ رفتاری – درمان اختلالات اضطرابی در کودکان – مرکز روانشناسی در شرق تهران – مرکز رفتاردرمانی در شرق تهران