لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که با صداهای تکراری، هجاهای طولانی یا وقفه در جریان گفتار به نام بلوک مشخص می شود. آن طور که برخی ممکن است تصور کنند، صرفاً «تند صحبت کردن» یا «عصبی بودن» نیست. برای کسانی که لکنت دارند، این یک بیماری عصبی است که بر روانی ارتباط تأثیر می گذارد. در حالی که در برخی موارد می تواند خفیف باشد، برای برخی دیگر، می تواند به طور قابل توجهی مخرب باشد. گفتاردرمانی موثرترین روش درمانی لکنت زبان است.
بسیاری از افراد گهگاه دچار ناهماهنگی در حرف زدن می شوند مانند مکث کردن، استفاده از کلمات پرکننده مانند «اوم» یا «اوه» یا تکرار خودشان. اینها طبیعی هستند و زمانی اتفاق می‌افتند که به این فکر می‌کنید که بعداً چه بگویید. با این حال، لکنت مداوم تر است و اغلب از الگوهای خاصی پیروی می کند. برخلاف ناروانی طبیعی، معمولاً در دوران کودکی شروع می شود و در صورت عدم درمان می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد.
انواع لکنت زبان
لکنت رشدی
این رایج‌ترین شکل لکنت است و اغلب در سنین ۲ تا ۵ سالگی شروع می‌شود. در حالی که کودکان در حال یادگیری صحبت کردن هستند، با رشد زبان مرتبط است، اگرچه دلایل دقیق آن مشخص نیست.
لکنت نوروژنیک
این نوع به دلیل آسیب مغزی یا شرایط عصبی مانند سکته مغزی، آسیب مغزی تروماتیک یا بیماری های دژنراتیو مانند پارکینسون رخ می دهد. در اینجا، لکنت ناشی از اختلال در مسیرهای ارتباطی مغز است.
لکنت روانی
به ندرت، لکنت ممکن است ناشی از ضربه روحی یا شرایط روانی باشد. در حالی که کمتر رایج است، لکنت روانی پیچیدگی ارتباط ذهن و گفتار را برجسته می کند.
علل و عوامل خطر
عوامل ژنتیکی
تحقیقات نشان می دهد که لکنت اغلب در خانواده ها دیده می شود. مطالعات ژنتیکی جهش‌های ژنی خاص مرتبط با لکنت را شناسایی کرده‌اند که وراثت را به یک عامل مهم تبدیل می‌کند.
علل عصبی
تفاوت در فعالیت مغز مربوط به پردازش گفتار در افرادی که لکنت دارند مشاهده شده است. اینها شامل هماهنگی غیرمعمول بین مناطق مغز مسئول تولید گفتار و کنترل حرکتی است.
تأثیرات عاطفی و روانی
در حالی که لکنت به تنهایی ناشی از عصبی بودن یا مسائل عاطفی نیست، اما می توانند آن را تشدید کنند. اضطراب یا استرس اغلب دوره های لکنت را تشدید می کند و یک چرخه معیوب برای افرادی که با این اختلال دست و پنجه نرم می کنند ایجاد می کند.
چگونه لکنت زبان بر زندگی روزمره تأثیر می گذارد؟
اضطراب و عزت نفس پایین
لکنت اغلب اثرات عاطفی عمیقی بر افراد دارد. ترس از صحبت کردن، به ویژه در محیط های اجتماعی، می تواند به اضطراب فلج کننده منجر شود. بسیاری از افرادی که لکنت دارند عزت نفس پایینی دارند و معتقدند گفتار آنها ارزش آنها را مشخص می کند. این کشمکش درونی می‌تواند باعث شود که مکالمات روزمره مانند موانعی غیرقابل عبور به نظر برسد.
انزوای اجتماعی
به دلیل چالش هایی که در ارتباطات با آنها مواجه هستند، برخی از افراد ممکن است به طور کلی از فعالیت های اجتماعی کناره گیری کنند. آنها ممکن است از صحبت کردن در جمع اجتناب کنند، از برقراری تماس تلفنی خودداری کنند یا حتی در معرفی خود تردید کنند. با گذشت زمان، این انزوا می تواند منجر به تنهایی و تشدید مسائل مربوط به سلامت روان مانند افسردگی شود.
چالش های آکادمیک و حرفه ای
لکنت فقط بر روابط شخصی تأثیر نمی گذارد، بلکه می تواند در تحصیلات و آینده شغلی نیز اختلال ایجاد کند. در مدرسه، کودکانی که لکنت دارند ممکن است از شرکت در بحث های کلاسی یا ارائه سخنرانی اجتناب کنند. در محل کار، بزرگسالان ممکن است احساس کنند برای ترفیعات نادیده گرفته شده اند یا از نقش هایی که نیاز به ارتباط مکرر دارند اجتناب کنند. ترس دائمی از قضاوت شدن برای گفتارشان می‌تواند فرصت‌ها را محدود کند، حتی زمانی که آنها مهارت‌ها و تخصص لازم برای برتری را داشته باشند.
درمان های موثر برای لکنت زبان
گفتاردرمانی
تکنیک های مورد استفاده در گفتار درمانی
گفتار درمانی یکی از موثرترین درمان ها برای لکنت است. تکنیک هایی مانند تسلط کنترل شده، که در آن افراد به آرامی و عمدی صحبت می کنند، می توانند به کاهش ناروانی ها کمک کنند. درمانگران همچنین ممکن است از راهبردهایی برای رسیدگی به رفتارهای ثانویه مانند تنش فیزیکی در حین گفتار استفاده کنند. تمرین و تقویت منظم کلید موفقیت بلندمدت است.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
CBT به ویژه برای پرداختن به جنبه های روانی لکنت زبان موثر است. این روش درمانی به افراد کمک می کند تا افکار منفی در مورد گفتار خود را دوباره قالب بندی کنند و اضطراب را کاهش دهند. CBT با تمرکز بر ایجاد اعتماد به نفس و انعطاف‌پذیری، افراد را قادر می‌سازد تا با موقعیت‌های گفتاری چالش برانگیز روبرو شوند.
دستگاه‌ها و برنامه‌های کمکی
نوآوری هایی مانند دستگاه های تولید کننده گفتار و برنامه های تلفن همراه مدیریت لکنت را در دسترس تر کرده است. به عنوان مثال، برخی از برنامه‌ها از بازخورد شنیداری تاخیری برای کمک به افراد برای سرعت بخشیدن به گفتار خود استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر تمرین‌های هدایت‌شده را برای تسلط ارائه می‌دهند. این ابزارها می توانند به ویژه هنگامی که با درمان سنتی ترکیب شوند مفید باشند.
سوالات متداول
۱٫ آیا لکنت قابل درمان است؟
بسیاری از درمان ها، مانند گفتار درمانی و CBT، می توانند به طور قابل توجهی روان و اعتماد به نفس را بهبود بخشند.
۲٫ آیا لکنت ژنتیکی است؟
بله، تحقیقات یک مؤلفه ژنتیکی قوی را در لکنت نشان می‌دهد، هرچند که تحت تأثیر سایر عوامل عصبی و محیطی است.
۳٫ آیا استرس باعث لکنت زبان می شود؟
استرس باعث لکنت نمی شود اما می تواند آن را تشدید کند. تکنیک هایی مانند تمرکز حواس می تواند به مدیریت استرس و کاهش تاثیر آن بر گفتار کمک کند.
۴٫ لکنت معمولا در چه سنی ظاهر می شود؟
لکنت اغلب بین سنین ۲ تا ۵ سالگی در مراحل اولیه رشد زبان شروع می شود.
