اختلال پردازش شنوایی (APD) یک وضعیت عصبی پیچیده است که بر توانایی مغز برای تفسیر و درک صداها تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به APD ممکن است حساسیت شنوایی طبیعی داشته باشند، اما برای درک و پردازش آنچه می شنوند، به ویژه در محیط های پر سر و صدا تلاش می کنند. این عارضه از مشکل گوش‌ها ناشی نمی‌شود، بلکه از اختلال در نحوه پردازش اطلاعات شنیداری مغز ناشی می‌شود.
برخلاف کم شنوایی، که مشکل در توانایی گوش برای تشخیص صداها است، اختلال پردازش شنوایی بر مسیرهای بین گوش و مغز تأثیر می گذارد. این بدان معنی است که افراد مبتلا به APD می توانند صداها را به خوبی هر کس دیگری بشنوند، اما ممکن است برای درک گفتار یا تشخیص صداها، به خصوص زمانی که نویز پس زمینه وجود دارد، دچار مشکل شوند. این اختلال می تواند به طور قابل توجهی بر ارتباطات، یادگیری و فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد، به ویژه در محیط هایی مانند کلاس درس یا محل های کاری شلوغ.
شنوایی شناسان در تشخیص و درمان مشکلات شنوایی از جمله APD تخصص دارند. آنها تست های شنوایی و سایر ارزیابی ها را برای شناسایی محل وقوع شکست پردازش شنوایی انجام می دهند. متخصصان گفتاردرمانی همچنین ممکن است مهارت های زبانی را ارزیابی کنند تا ببینند که APD چگونه بر ارتباطات کلامی تأثیر می گذارد.
پردازش شنوایی چگونه کار می کند؟
پردازش شنوایی روش مغز برای درک صداها است. هنگامی که صدا به گوش ما می رسد، به سیگنال های عصبی تبدیل می شود که به مغز می رسد. سپس مغز این سیگنال‌ها را رمزگشایی می‌کند و به ما امکان می‌دهد گفتار را درک کنیم، صداها را از کجا می‌آیند و بین صداهای مختلف تمایز قائل شویم.
این فرآیند شامل چندین مرحله است:
- تشخیص صدا: گوش ها امواج صوتی را تشخیص داده و آنها را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کنند.
- انتقال سیگنال: عصب شنوایی این سیگنال ها را به مغز می فرستد.
- تفسیر صدا: مغز این سیگنال ها را به عنوان اطلاعات معنی دار تجزیه و تحلیل، تشخیص و تفسیر می کند.
افراد مبتلا به اختلال پردازش شنوایی در یک یا چند نقطه از این فرآیند دچار شکست می شوند. در حالی که آنها از نظر فیزیکی می توانند بشنوند، مغز آنها این سیگنال ها را اشتباه تفسیر می کند یا نمی تواند به درستی پردازش کند، و درک آنچه دیگران می گویند را دشوار می کند، به خصوص در محیط های پر سر و صدا یا چالش برانگیز صوتی.
دلایل اختلال پردازش شنوایی
علت دقیق APD به طور کامل شناخته نشده است، اما محققان بر این باورند که می تواند ناشی از ترکیبی از عوامل باشد.
عوامل ژنتیکی
APD گاهی اوقات با عوامل ژنتیکی مرتبط است، با شواهد نشان می دهد که برخی افراد ممکن است مستعدتر به این بیماری باشند. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده مبتلا به APD یا سایر اختلالات مرتبط با شنوایی باشد، ممکن است احتمال ابتلا به APD بیشتر باشد.
علل عصبی
در برخی موارد، APD مربوط به مسائل عصبی است که بر مسیرهای شنوایی مغز تأثیر می گذارد. ضربه به سر، بیماری هایی مانند مننژیت، یا شرایط رشد عصبی مانند نارساخوانی و ADHD، همگی با نرخ بالاتر APD مرتبط هستند.
تاثیرات محیطی
برخی عوامل محیطی نیز می توانند نقش داشته باشند. کودکانی که عفونت‌های مزمن گوش یا دوره‌های طولانی مشکلات گوش درمان‌نشده را تجربه می‌کنند، مانند مایع در گوش میانی، ممکن است در معرض خطر ابتلا به APD باشند. قرار گرفتن در معرض سطوح بالای سر و صدا یا برخی داروها در طول مراحل کلیدی رشد مغز نیز می تواند به این اختلال کمک کند.
علائم اختلال پردازش شنوایی
APD از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما برخی از علائم رایج می تواند نشان دهنده مشکل در پردازش شنوایی باشد.
علائم رایج در کودکان
دشواری در پیروی از دستورالعمل های چند مرحله ای، به خصوص اگر دستورالعمل های شفاهی پیچیده یا سریع داده شوند.
مشکل در تشخیص صداهای مشابه که اغلب منجر به سوء تفاهم می شود.
مکرراً از مردم می‌خواهید حرفهای خود را تکرار کنند یا می‌گویند «چی؟» اغلب
مشکل در تمرکز بر روی وظایف در محیط های پر سر و صدا مانند کلاس درس.
عملکرد تحصیلی ضعیف، به ویژه در دروس مبتنی بر زبان.
علائم در بزرگسالان
بزرگسالان مبتلا به APD ممکن است در پیگیری مکالمات مشکل داشته باشند، به خصوص در تنظیمات گروهی. آنها ممکن است از موقعیت های اجتماعی پر سر و صدا اجتناب کنند، پیروی از دستورالعمل ها را چالش برانگیز بدانند، یا به دلیل فقدان نشانه های بصری با مکالمات تلفنی دست و پنجه نرم کنند. این چالش ها می تواند زندگی حرفه ای و اجتماعی آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
تفاوت علائم با سایر اختلالات
علائم APD می تواند با شرایطی مانند ADHD، اختلالات زبانی و حتی اوتیسم همپوشانی داشته باشد. با این حال، APD مختص پردازش شنوایی است و افراد مبتلا به APD معمولاً ویژگی های رفتاری دیده شده در این شرایط دیگر را نشان نمی دهند. ارزیابی کامل توسط یک متخصص می تواند به تشخیص APD از سایر اختلالات کمک کند.
درمان اختلال پردازش شنوایی
برنامه های آموزشی شنوایی
آموزش شنوایی یک رویکرد اصلی برای مدیریت APD است. این برنامه ها بر بهبود مهارت های شنیداری خاص مانند تمایز صداها یا پیروی از دستورالعمل های کلامی تمرکز دارند. یک تکنیک رایج، آموزش گوش دادن دوگانه است، که در آن افراد گوش دادن به دو صدا یا کلمه متفاوت را که در هر گوش پخش می‌شود تمرین می‌کنند تا توانایی مغز برای ادغام اطلاعات شنوایی را تقویت کنند.
گفتار و زبان درمانی
گفتاردرمانگران می توانند با افراد کار کنند تا مهارت های زبانی آنها را تقویت کنند و راهبردهایی برای غلبه بر مشکلات ارتباطی ارائه دهند. برای کودکان، این اغلب شامل تمریناتی برای بهبود آگاهی واجی است که برای خواندن و رشد زبان بسیار مهم است. درمانگران همچنین ممکن است به افراد مبتلا به اختلال پردازش شنوایی کمک کنند تا استراتژی هایی را برای تفسیر بهتر زبان و بهبود مهارت های درک مطلب خود توسعه دهند.
دستگاه های گوش دادن کمکی
دستگاه‌های شنیداری کمکی (ALD)، مانند سیستم‌های مدوله‌شده با فرکانس (FM)، می‌توانند بسیار مؤثر باشند، به ویژه در کلاس‌های درس. این دستگاه‌ها صدای گوینده را تقویت می‌کنند و تمرکز فرد مبتلا به APD را آسان‌تر می‌کنند، حتی در محیط‌های پر سر و صدا. بزرگسالان در محیط‌های حرفهای نیز می‌توانند از فناوری مشابه برای بهبود ارتباطات در طول جلسات یا ارائه‌ها بهره ببرند.
استراتژی های مقابله ای برای افراد مبتلا به APD
استراتژی های مقابله ای روزانه برای افراد مبتلا به APD ضروری است و به آنها امکان می دهد وضعیت خود را بهتر مدیریت کنند و تأثیر مشکلات پردازش شنوایی را به حداقل برسانند.
