بازی درمانی برای کودکان بیشفعال یک راهکار موثر در کمک به بهبود علائم ناشی از بیشفعالی است. کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب در تمرکز، تنظیم احساسات و مدیریت تکانه ها مشکل دارند که می تواند منجر به مشکلاتی در مدرسه، خانه و محیط های اجتماعی شود. برخلاف روش های درمانی سنتی، بازی درمانی به کودکان اجازه می‌دهد تا خود را از طریق طبیعی ترین زبانشان یعنی بازی بیان کنند. این رویکرد کودکان را در یک محیط راحت و جذاب درگیر می کند و به آنها کمک می کند تا احساسات خود را کشف کنند، تکنیک های خودتنظیمی را بیاموزند و رفتارهای مثبت ایجاد کنند.
بیش فعالی که معمولاً با ADHD همراه است، می تواند چالش های مهمی را برای زندگی اجتماعی و تحصیلی کودک ایجاد کند و پیدا کردن مداخلاتی که با نیازهای منحصر به فرد آنها طنین انداز شود ضروری است. بازی درمانی یک خروجی ایمن و سازنده برای کودکان برای یادگیری، رشد و درک رفتارها و احساساتشان ارائه می دهد. با درک و استفاده از بازی به عنوان یک روش درمانی، مراقبان و درمانگران می توانند به کودکان بیشفعال کمک کنند تا انرژی خود را به طور مثبت هدایت کنند و مهارت های مقابله ای ضروری را بیاموزند.
بازی درمانی چیست؟
بازی درمانی یک رویکرد درمانی است که از بازی به عنوان وسیله ای برای برقراری ارتباط، کشف و پردازش احساسات کودکان استفاده می کند. بازی درمانی که در اوایل قرن بیستم شروع شد، از آن زمان به شکل ساختار یافته ای از درمان تبدیل شده است که توسط متخصصان دارای مجوز برای رسیدگی به نگرانی های عاطفی و رفتاری در کودکان استفاده می شود. برخلاف بزرگسالان درمانی که اغلب شامل تعامل کلامی است، بازی درمانی از تمایل طبیعی کودک به بازی به عنوان راهی برای آشکار کردن افکار و احساسات درونی استفاده می کند.
دو نوع اصلی بازی درمانی وجود دارد: دستوری و غیر دستوری. در بازی درمانی دستوری، درمانگر کودک را از طریق فعالیت های خاصی که برای رسیدگی به مسائل خاص طراحی شده اند راهنمایی می کند. در مقابل، بازی درمانی غیر رهنمودی به کودک این امکان را می دهد که جلسات بازی را رهبری کند، اسباب بازی ها، فعالیت ها و تعاملات را به دلخواه خود انتخاب کند. این آزادی اغلب به کودکان کمک می کند احساس امنیت و باز بودن داشته باشند و آنها را تشویق می کند تا صادقانه خود را ابراز کنند. هدف اصلی بازی درمانی کمک به کودکان برای رویارویی و حل تعارضات درونی است که منجر به تغییرات رفتاری مثبت می شود.
بیشفعالی در کودکان
بیش فعالی با حرکات زیاد، تکانشگری و عدم تمرکز مشخص می شود. کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است برای نشستن، انجام وظایف یا کنترل تکانه های خود دچار مشکل شوند و بر یادگیری، تعاملات اجتماعی و سلامت عاطفی آنها تأثیر بگذارند. در حالی که بیش فعالی معمولاً با ADHD (اختلال بیش فعالی کمبود توجه) همراه است، همچنین می تواند به طور مستقل یا به عنوان علامتی از سایر شرایط رشدی یا رفتاری رخ دهد.
علل اصلی بیش فعالی اغلب پیچیده است و شامل عوامل ژنتیکی، محیطی و عصبی است. سابقه خانوادگی، تأثیرات دوران بارداری و برخی عوامل استرس زای محیطی می تواند خطر بیش فعالی را در کودکان افزایش دهد. برای این کودکان، ناتوانی در تنظیم رفتار ممکن است منجر به انزوای اجتماعی، چالشهای تحصیلی و حتی اعتماد به نفس پایین شود، زیرا ممکن است در تناسب با محیط‌های ساختاریافته با مشکلاتی مواجه شوند. مداخله زودهنگام از طریق روش هایی مانند بازی درمانی می تواند برای کودکان بیشفعال ابزارهایی برای مدیریت بهتر رفتارهای خود فراهم کند.
فواید بازی درمانی برای کودکان بیشفعال
بازی درمانی فواید بی شماری برای کودکان بیش فعال دارد و زمینه های رشد عاطفی، شناختی و اجتماعی را هدف قرار می دهد. این درمان به کودکان اجازه می دهد تا احساساتی را که ممکن است کلماتی برای آنها ندارند بیان کنند و به آنها کمک می کند تا آگاهی هیجانی و مهارت های خود تنظیمی را توسعه دهند. این خودآگاهی برای کودکان بیش فعال، که ممکن است با تکانشگری و طغیان های عاطفی دست و پنجه نرم کنند، بسیار مهم است.
از طریق جلسات منظم بازی درمانی، کودکان مهارت های اجتماعی ضروری مانند به اشتراک گذاشتن، نوبت گرفتن و همدلی را می آموزند که همه اینها می تواند تعامل آنها با همسالان را بهبود بخشد. این درمان همچنین فعالیت های تمرکز و توجه را تشویق می کند و توانایی آنها را برای تمرکز روی کارها افزایش می دهد. نکته مهم این است که بازی درمانی به کودکان کمک می کند تا صبر را که یک مهارت ضروری برای خودتنظیمی است، درک کنند و تمرین کنند.
برخی از مزایای اصلی بازی درمانی برای کودکان بیش فعال عبارتند از:
- خودتنظیمی عاطفی: یادگیری شناسایی و مدیریت احساسات آنها.
- مهارت های اجتماعی پیشرفته: ایجاد راه هایی برای تعامل مثبت با دیگران.
- بهبود دامنه توجه: یادگیری تکنیک های تمرکز و تمرکز.
- افزایش عزت نفس: ایجاد اعتماد به نفس از طریق تجربیات موفق بازی.
- خروجی انرژی سالم: هدایت گرایش های بیش فعالی به طور مولد.
انواع تکنیک های بازی درمانی برای کودکان بیشفعال
بازی درمانی برای کودکان بیش فعال می تواند شامل تکنیک های مختلفی باشد که متناسب با نیازها و علایق هر کودک است. در اینجا برخی از موثرترین انواع آن آورده شده است:
سینی شن و ماسه درمانی
سینی شن درمانی شامل کودکان می شود که از شکل های مینیاتوری در سینی پر از ماسه برای خلق کردن صحنه ها و داستان ها استفاده می کنند. این تکنیک به آنها کمک می کند تا احساسات خود را به صورت نمادین بیان کنند، که می تواند به ویژه برای کودکان بیش فعال که ممکن است با بیان کلامی مشکل دارند مفید باشد.
هنر و طراحی درمانی
هنردرمانی به کودکان اجازه می دهد تا احساسات و افکار خود را به صورت خلاقانه بیان کنند. طراحی، نقاشی و رنگ‌آمیزی می‌تواند آرامش‌بخش باشد و راه خروجی را برای کودکان فراهم کند تا انرژی ذخیره شده خود را آزاد کنند، در حالی که یاد می‌گیرند هر بار روی یک فعالیت تمرکز کنند.
نقش بازی و بازی دراماتیک
ایفای نقش به کودکان اجازه می دهد تا سناریوهای مختلفی را اجرا کنند و به آنها فرصت ایجاد همدلی و درک اجتماعی را می دهد. کودکان بیش فعال می توانند یاد بگیرند که چگونه موقعیت های اجتماعی را هدایت کنند، خودکنترلی را تمرین کنند و دیدگاه های دیگران را از طریق بازی نمایشی ساختاریافته در نظر بگیرند.
درمان مبتنی بر حرکت
بازی های بدنی مانند رقص یا بازی های ساختاری به ویژه برای کودکان بیش فعال مفید است. فعالیت‌های مبتنی بر حرکت، خروجی‌ای برای انرژی اضافی فراهم می‌کند و می‌تواند به آنها کمک کند تا ضمن انجام فعالیت‌های بدنی لذت‌بخش، خود انضباط و کنترل داشته باشند.
بازی درمانی شناختی رفتاری (CBPT)
CBPT اصول رفتاردرمانی شناختی را با بازی ترکیب می کند تا به کودکان کمک کند افکار و رفتارهای خود را درک و مدیریت کنند. با درگیر شدن در بازی های ساختاریافته، کودکان می توانند یاد بگیرند که محرک ها را تشخیص دهند، راهبردهای مقابله ای را تمرین کنند و الگوهای فکری سالم را توسعه دهند.
