کاردرمانی کودکان کم توان ذهنی نقش زیادی در تقویت مهارت های ذهنی و حتی حرکتی در این کودکان دارد و به بهبود کیفیت زندگی این کودکان کمک زیادی می کند و عوارض ناشی از این مشکل را در سنین بزرگسالی به حداقل می رساند. کم توانی ذهنی وضعیتی است که با محدودیت های قابل توجهی هم در عملکرد ذهنی و هم در رفتار انطباقی مشخص می شود. این محدودیت ها بر مهارت های اجتماعی، عملی و مفهومی فرد که برای زندگی روزمره ضروری است، تأثیر می گذارد. ناتوانی ذهنی قبل از ۱۸ سالگی شروع می شود و طیفی از آسیب های شناختی را در بر می گیرد که شدت آنها متفاوت است.
بیشتر بخوانید : کاردرمانی ذهنی چیست؟
خصوصیات کلیدی کودکان کم توان ذهنی
کارکرد فکری: این به ظرفیت ذهنی کلی فرد، مانند یادگیری، استدلال، حل مسئله و سایر مهارت های شناختی اشاره دارد. افراد دارای ناتوانی ذهنی معمولاً ضریب هوشی زیر ۷۰-۷۵ دارند.
رفتار تطبیقی: این شامل مجموعه ای از مهارت های مفهومی، اجتماعی و عملی است که افراد یاد گرفته اند و در زندگی روزمره خود از آنها استفاده می کنند. مشکلات در رفتار انطباقی می تواند بر توانایی فرد برای زندگی مستقل و عملکرد ایمن در جامعه تأثیر بگذارد.
دوره رشد: این وضعیت در طول دوره رشد ظاهر می شود، به این معنی که قبل از رسیدن به بزرگسالی (معمولاً قبل از ۱۸ سالگی) وجود دارد.
علل:
ناتوانی ذهنی می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله شرایط ژنتیکی (مانند سندرم داون و سندرم X شکننده)، مشکلات دوران بارداری (مانند سوءتغذیه، قرار گرفتن در معرض الکل یا مواد مخدر)، مشکلات هنگام تولد (مانند کمبود اکسیژن)، و مشکلات سلامتی (مانند مننژیت و مسمومیت با سرب) در اوایل دوران کودکی.
تشخیص معمولاً شامل ترکیبی از ارزیابی‌ها می‌شود، از جمله:
- تست های IQ استاندارد برای اندازه گیری عملکرد فکری.
- ارزیابی رفتار تطبیقی برای ارزیابی مهارت های فرد در فعالیت های روزمره زندگی.
کاردرمانی کودکان کم توان ذهنی
رشد و توسعه ذهنی کودکان معمولا تا پایان ۶ سالگی شکل می گیرد ، به همین دلیل ضروری است که خدمات کاردرمانی و توانبخشی برای کودکان از زمان کودکی و در سال های ابتدایی زندگی تا این سنین بطور منظم انجام شود.
مشکلات کودکانی که دچار عقب ماندگی ذهنی هستند اغلب در دوران مدرسه نمایان می شود به همین دلیل برای پیشگیری و کاهش مشکلات تحصیلی در این کودکان بهتر است خدمات توانبخشی در سنین پایین تر شروع شود.
آموزش هایی که متخصص کاردرمانی به کودکان کم توان ذهنی می دهد متناسب با سن و دیگر شرایط کودک است و برای هر کودک منحصر بفرد است.
افزایش خلاقیت و قدرت درک این کودکان یکی از مهم ترین فواید کاردرمانی کودکان کم توان ذهنی است که نقش زیادی در کاهش مشکلات در سنین نوجوانی و بزرگسالی دارد.
متخصص کاردرمانی برای ارائه خدمات توانبخشی به این کودکان ابتدا اقدام به ارزیابی دقیق شرایط کودک می کند که این امر از طریق مشاهده رفتارهای کودک ، صحبت کردن با وی و انجام تست های مخصوصی صورت می پذیرد.
کاردرمانگر برای ارزیابی كودک عقب مانده ذهنی مواردی همچون ایستادن ، نشستن ، راه رفتن ، لباس پوشیدن ، گره زدن ، نوشتن ، نقاشی کشیدن ، شناخت زمان و … را نیز مورد بررسی قرار می دهد.
بازی درمانی یکی از تکنیک های کاردرمانی ذهنی است که نقش موثری در تقویت مهارت های کودک دارد.
بهبود مهارتهای ذهنی کودکان علاوه بر آموزش های کاردرمانی ذهنی تحت تاثیر خانواده و محیط زندگی به عنوان دو محيط مهم و موثر بر مهارت های شناختی کودکان کم توان ذهنی نیز می باشد.
اهداف کاردرمانی کودکان کم توان ذهنی
تقویت مهارت های زندگی روزانه:
خودمراقبتی: آموزش انجام وظایفی مانند لباس پوشیدن، نظافت، حمام کردن و غذا دادن به کودکان.
کارهای خانگی: کمک به کودکان برای یادگیری کمک به کارهایی مانند مرتب کردن وسایل، چیدن میز یا کارهای ساده آشپزی.
بهبود مهارت های حرکتی:
مهارت های حرکتی ظریف: توسعه هماهنگی دست و چشم و مهارت برای فعالیت هایی مانند نوشتن، بستن دکمه های لباس یا استفاده از ظروف.
مهارت های حرکتی درشت: تقویت حرکات بزرگتر، از جمله راه رفتن، دویدن، پریدن و تعادل.
تقویت یکپارچگی حسی:
کمک به کودکان در پردازش و پاسخگویی به اطلاعات حسی از محیط خود به شیوه ای سازگارتر.
پرداختن به حساسیت های حسی یا جستجوی رفتارهایی برای کمک به عملکرد بهتر آنها در فعالیت های روزانه.
تقویت مهارت های اجتماعی:
افزایش توانایی های ارتباطی، اعم از کلامی و غیرکلامی.
آموزش تعاملات اجتماعی مناسب، نوبت گرفتن، به اشتراک گذاری و درک نشانه های اجتماعی.
توسعه مهارت های شناختی:
بهبود دامنه توجه، حافظه، حل مسئله و مهارت های سازمانی.
درگیر شدن در فعالیت هایی که باعث تقویت یادگیری و رشد شناختی می شود.
تشویق به بازی و اوقات فراغت:
تسهیل بازی به عنوان وسیله ای برای توسعه مهارت های مختلف به شیوه ای سرگرم کننده و جذاب.
معرفی فعالیت های اوقات فراغت که معنادار و لذت بخش هستند و به احساس موفقیت و رفاه کمک می کنند.
سایر اهداف کاردرمانی
حمایت از مشارکت علمی:
کمک به کودکان در انجام وظایف مربوط به مدرسه مانند دست خط، استفاده از ابزار مدرسه و پیروی از روال کلاسی.
همکاری با معلمان برای تطبیق فعالیت ها و محیط برای رفع نیازهای کودک.
ایجاد استقلال و اعتماد:
تشویق کودکان به انجام وظایف به طور مستقل برای افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس آنها.
تعیین اهداف دست یافتنی و جشن گرفتن موفقیت ها برای ایجاد انگیزه برای پیشرفت مداوم.
کلمات مرتبط :
کاردرمانی کودکان – کاردرمانی کم توانی ذهنی – کاردرمانی سندرم داون – کاردرمانی در شرق تهران – کاردرمانی در پیروزی
